سخن روز(سید انور خاتمی)

انسانیت جوهره وجودی هر انسانی است که ابتدایی ترین و مهمترین جز در رسیدن به کمال معنوی محسوب می شود . انسان اگر بتواند این جوهره وجودی را از قوه به فعل در آورد اولین مرحله کمال انسانی را به خوبی پشت سر گذاشته است . به فعلیت رساندن این جوهره مستلزم احترام به تمامی تجلیات الهی در جهان هستی می باشد. انسانیت انسان وظایفی را بر عهده او میگذارد در قبال جهان پیرامون از موجودات زنده گرفته تا طبیعت که همه جزیی از تجلیات الهی هستند. هتک حرمت نسبت به هر کدام انسانیت انسات را دچار نقصان می کند و اورا از کمال واقعی باز می دارد. انسان ممکن است بدون پشت سر گذاشتن این مرحله به مرحله بعد برسد. مثلا ممکن است کسی اسلام بیاورد اما چون هنوز انسانیت درون او پروده نشده است نتواند مسلمان خوبی از آب درآید. بنابر این ایمان او به خطر خواهد افتاد. بالعکس گاهی ممکن است کسی به مرحله ایمان نرسیده باشد اما چون انسانیت او در حد اعلا درجه است به قول استاد گرانمایه ابولقاسم مویدزاده خداوند ایمان را به عنوان هدیه ای تقدیم او میکند و پس میبینیم که برای انسان در مرحله اول انسانیت مهمتر از ایمان است. لازم به ذکر است که در اسلام انسانیت شرط لازم است ولی کافی نیست . و در این رابطه سخن پیر طریقت حضرت شیخ سید طه کمالی زاده (قدس ..) را به یاد می آورم که فرمود انسانیت مقدم است بر اسلامیت.

چندی پیش پدر بزرگم ( سید صلاح توت آغاجی ) از من خواستند که همراه ایشان باشم تا پالتویی برای خودشان تهیه فرمایند . به مغازه پالتو فروشی رفتیم چند پالتویی را امتحان و در نهایت پالتویی را پسند کرد . موقع پرداخت پول پیر مرد مغازه دار رو به پدر بزرگم گرد و گفت که او را به خاطر دارد یا نه و پدر بزرگم فرمودند که او را به خاطر ندارد . پیر مرد تعریف کرد که سالها پیش زمانی که هنوز جوانی بیش نبود و طلبه علوم دینی بود بر حسب اتفاق روزی برای بخت آزمایی پولی به یک نفر دوره گرد میپردازد و همان موقع آقا سید صلاح که از او بزرگتر بوده از آنجا رد میشود وقتی او را می بیند به او تذکر می دهد که چرا آنجا ایستاده است و مشغول چه کاری است وقتی میبیند که مشغول بخت آزمایی است از او می خواهد که پولش را بگیرد و زودتر آنجا را ترک کند و به او توضیح می دهد که این کار حرام است. فردای همان روز دوباره در همان محل آقا سید صلاح طلبه را همانجا و مشغول همان کار می بیند این بار نیز به او نهیب میزند و میگوید مگر دیروز به تو نگفتم که سراغ این کار نرو و طلبه باز از آنجا میرود . برای سومین روز متوالی آقا سید صلاح با ایشان برخورد می کند که مشغول همان کار هستند این بار یک سیلی زیر گوش طلبه جوان میزند و به او گوشزد میکند که دیگر به هیچ عنوان نباید سراغ این کار برود . پیر مرد که این خاطره را تعریف کرد بسیار تشکر کرد و گفت این کار شما باعث شد که من درگر گرد این کارها نگردم.

سه رو سیررم ده گه ل سیحری به یانه    

هه تاویش لیم ده روانی عاشقانه

زمانی هه ورو بارانه ش ده زانم

ئه شی برویمه وه هه ر به م زوانه

موقعیت و شخصیت

انسان فرزند موقعیتهاست. شخصیت انسان در موقعیتهای متفاوت شکل میگیرد و رشد میکند بستری که شرایط و گونه گونی موقعیتها برای انسان ایجاد میکند. زمینه رشد شخصیت اورا در عرصه های متفاوت فراهم می آورد انسان با درک موقعیتها و تفکر خلاق میتواند بهترین شرایط را برای خود ایجاد کند و خود را به مراتب بالاتر برساند. ظرفیتهای روح آدمی در استفاده از این فرصتها بسیار مهم است. انسانها در موقعیتهای مشابه بنات به ظرفیت روحی خود ممکن است بسیار متفاوت عمل کنند . شخصیتهای برجسته کسانی هستند که بهترین استفاده را از موقعیتهای پیش آمده میکنند. و حتی خود نیز باعث بروز موقعیتهای جدید برای خود و دیگران میشوند آنها بر موقعیتها تاثیر میگذارند و موقعیتها را به نفع خود تغییر میدهند. در کتاب مستطاب تذکره الاولیا از امام شافعی (رض) روایت شدهاست که زمانی پاسی از شب را به شب زنده داری مشغول بودم روزی هنگام عبور از بازار شهر شنیدم کسی به من اشاره میکند و به دیگری میگوید فلانی را میبینی تا صبح فلان مقدار نماز میخواند امام شافعی فرمودند که ظن او نسبت به من بسیار بیشتر نمازی بود که من میخواندم برای این که ظن او نسبت به من درست باشد سعی کردم شب تا صبح همین مقدار نماز را بخوانم این کار چند بار تکرار شد تا اینکه طول شب را در نماز بودم. اگر  در این سخن دقیق شویم میبینیم که امام شافعی چون نمیتوانستند به خود دروغ بگویند و به شخصیت خود احترام میگذاشتند لذا سختی و مشقت حسن ظن دیگران را به دوش کشیده و خود را به همان ظن درستی که دیگران به او داشتند آراسته است.

له سه ر خونچه ی دلم باران ده باری

گولم پیش کیشی دل ک.دو به هاری

به ره و شینی نه چی ده ستی ته مه نا

به ری داری ئه وین که ی دیته خواری

سید انور خاتمی